2021, một năm nhiều sóng gió

Từ dịch Covid-19 đến quá trình lực lượng Taliban thành lập chính quyền mới ở Afghanistan và tình trạng thời tiết cực đoan, năm 2021 đầy rẫy những gam màu xám và đánh dấu một trong những giai đoạn khốc liệt của nhân loại.

Dịch Covid-19 vẫn tiếp diễn

Kể từ khi dịch Covid-19 bắt đầu tại TP Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc) từ cuối năm 2019, hơn 5 triệu người đã thiệt mạng. Ðến nay, hơn 8,5 tỷ liều vắc xin Covid-19 đã được tiêm phòng trên toàn thế giới, nhưng các nước nghèo vẫn đối mặt tình trạng thiếu vắc xin. Trong năm, các nước chậm rãi mở cửa biên giới. Sau một năm hoãn lại, Olympic cuối cùng diễn ra tại Tokyo (Nhật Bản) tại các sân vận động vắng bóng khán giả.

Ðến cuối năm 2021, thế giới buộc phải chứng kiến sự trỗi dậy của làn sóng lây nhiễm mới. Số ca do biến thể Omicron lan khắp toàn cầu với tốc độ khó tin, nhất là vào giai đoạn hiệu quả vắc xin giảm dần. Các nước nỗ lực đối phó làn sóng dịch mới bằng cách tiêm mũi nhắc và quay lại các biện pháp phòng dịch.

Hỗn loạn tại Ðiện Capitol

Cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hàng trăm người ủng hộ ông đã tràn vào Ðiện Capitol vào ngày 6.1. Họ tìm cách ngăn cản quá trình xác nhận số phiếu bầu diễn ra tại đây, với phần thắng thuộc về ông Joe Biden. Hai tuần sau, ông Biden tuyên thệ nhậm chức, trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ. Ông Trump phá vỡ truyền thống khi từ chối tham dự buổi lễ này.

Ngày 13.2, ông Trump được tuyên trắng án tại phiên tòa luận tội thứ hai, lần này liên quan cáo buộc kích động bạo lực trong vụ tấn công Ðiện Capitol.

Chiến tranh Hamas-Israel

Ngày 3.5, bạo lực bùng nổ giữa Israel và người Palestine sau các vụ đụng đột tại khu vực phía đông Jerusalem là Sheikh Jarrah. Tình trạng hai bên xáp lá cà diễn ra tại khu vực của Ðền thờ Al-Aqsa và Bờ Tây. Ngòi nổ cho sự bùng phát này đến từ việc người Do Thái tiếp quản các khu dân cư từ tay người Ả Rập trong những năm qua.

Phong trào vũ trang Hamas vốn kiểm soát Dải Gaza, đã phóng rốc két về phía Israel. Chính quyền Tel Aviv giáng đòn trả đũa, dẫn đến cuộc chiến kéo dài 11 ngày. Trong thời gian này, 260 người Palestine thiệt mạng, và 13 người chết tại Israel.

Taliban quay lại chính quyền

Lực lượng phương Tây do Mỹ dẫn đầu rút khỏi Afghanistan. Sau các chiến dịch quân sự chớp nhoáng, lực lượng Taliban tiến vào Kabul vào ngày 15.8, lấy lại chính quyền sau 20 năm. Ít nhất 123.000 nhà ngoại giao, người nước ngoài và người địa phương được sơ tán trong tình cảnh đầy hỗn loạn. Những đơn vị quân đội cuối cùng của phương Tây hoàn tất việc rút quân về nước ngày 30.8, đánh dấu sự kết thúc đầy kịch tính cho cuộc chiến dài nhất mà Mỹ từng can dự.

Châu Âu rung chuyển

Sau khi chính thức rời khỏi EU (Brexit) từ ngày 1.1, Anh đối mặt tình trạng thiếu thốn hàng hóa và khủng hoảng nhiên liệu vì không đủ nguồn nhân lực, đặc biệt tài xế xe tải. Brexit cũng tạo nên căng thẳng tại Bắc Ireland, cũng như giữa Anh và các nước láng giềng, đặc biệt Pháp, về vấn đề phân định nguồn tài nguyên cá và làn sóng nhập cư.

Tại Ðức, bà Angela Merkel rời ghế thủ tướng sau 16 năm cầm quyền. Chính quyền Berlin mới được thành lập với sự tham gia của đảng Dân chủ Xã hội, đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do.

Thời tiết cực đoan

Các nước trên thế giới vẫn tiếp tục kéo dài thời gian thực hiện các cam kết nhằm khống chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu hơn ngưỡng 1,5 độ C. Tháng 6, các chuyên gia Liên Hiệp Quốc cảnh báo hành động này sẽ kéo theo những hậu quả không thể đảo ngược suốt nhiều năm cho khí hậu toàn cầu.

Năm 2021 chứng kiến tình trạng thời tiết cực đoan xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, từ lụt lội ở Ðức và Bỉ đến những trận cháy rừng kéo dài tại Mỹ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Tây Ban Nha và Algeria. Nhiệt độ tăng kỷ lục vào tháng 9 ở miền tây Canada và miền Tây Mỹ khiến hàng trăm người thiệt mạng.

Khủng hoảng biên giới Ba Lan – Belarus

Tháng 11, hàng ngàn di dân, chủ yếu đến từ Trung Ðông đã tập trung dọc theo biên giới Belarus – Ba Lan trong cảnh thời tiết lạnh lẽo. Họ muốn tìm đường đến Liên minh châu Âu thông qua ngõ Ba Lan. Phương Tây lên án chính quyền Minsk đứng sau làn sóng nhập cư nhằm đáp trả các lệnh cấm vận kinh tế của EU. Cả Belarus và Nga đồng loạt bác bỏ những cáo buộc này, đồng thời nói rằng chính phương Tây phải chịu trách nhiệm về làn sóng người tị nạn sau thời gian can thiệp vào khu vực Trung Ðông. Ít nhất 12 di dân thiệt mạng ở cả hai bờ biên giới trong lúc tìm cách đến miền đất hứa.