Một năm sau khi Đức Thánh Cha công bố “tự sắc” thành lập Viện Truyền Thông Vatican với trọng trách là cải tổ các phương tiện truyền thông của Tòa Thánh, trong tư cách là Viện Trưởng, Đức Ông Eduardo Dario Viganò, đã cho biết về một loạt các công việc đã được hoàn thành trong 12 tháng qua; và hướng về tương lai với một tầm nhìn mới.
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Alessandro Gisotti của Vatican Radio, Đức Ông Viganò chỉ ra rằng những chỉ dẫn rõ ràng trong “tự sắc” của Đức Giáo Hoàng đã đặt nền văn hóa kỹ thuật số hiện nay tại trung tâm của cuộc cải cách; và đặt “người sử dụng” các phương tiện truyền thông của Tòa Thánh thành “nhân vật trung tâm”. Thách thức lớn nhất chúng ta đang đối diện là “thôi đừng bám vào giả định cho rằng ngoài kia có ai đó đang chờ mong lắng nghe, xem và đọc những thông tin của chúng ta”.
Cuộc cải tổ các phương tiện truyền thông của Tòa Thánh liên quan đến tất cả các phương tiện truyền thông của Vatican bao gồm nhật báo Quan Sát Viên Rôma, Vatican Radio và Đài Truyền Hình Trung Ương Tòa Thánh, nhà xuất bản Libreria Editrice Vaticana, nhà in và Văn phòng Báo chí Tòa thánh.
Đức Ông Viganò chỉ ra rằng các thống kê gần đây cho thấy khoảng 85% dân số sử dụng các thiết bị di động để kết nối với phương tiện truyền thông. Trong bối cảnh đó, tự sắc của Đức Giáo Hoàng là “một lời mời để bỏ lại đằng sau sự kiêu ngạo của cung cách truyền thông một chiều” và để nhận ra rằng chúng ta đang được mời gọi để mang thông điệp của Tin Mừng đến cho những người nam nữ ngày nay đang đắm mình trong các phương tiện truyền thông mới.
Nói về các công việc đã đạt được trong một năm qua, Đức Ông Viganò cho biết đó là một thời gian làm việc căng thẳng nhưng rất “hào hứng”. Khoảng 400 người đã dự hơn 140 cuộc họp trong một nỗ lực để tìm hiểu các tiềm năng hiện có và xây dựng các dự án mới. Một số kết luận từ các cuộc họp này đã dẫn đến việc đầu tư vào các khóa đào tạo chuyên nghiệp và một số nhân viên được yêu cầu “phát triển” bằng cách theo học các bằng thạc sĩ về quản trị kinh doanh và truyền thông.
Đức Ông Viganò nói thêm là Đức Giáo Hoàng và Hội đồng 9 Hồng Y cố vấn có những quan tâm rất lớn đến cuộc cải tổ các phương tiện truyền thông Tòa Thánh. Trong kỳ họp cuối cùng vào đầu tháng Sáu vừa qua, các vị đã yêu cầu được nghe các báo cáo cập nhật về tiến trình cải cách. Đức Ông cho biết những số liệu cụ thể đã được báo cáo vì “các Hồng Y sẽ phải chịu trách nhiệm đưa ra một số quyết định cụ thể”.
Về khía cạnh kỹ thuật của cuộc cải tổ và cụ thể là việc cho ra mắt cổng thông tin Internet multi-media mới của Tòa Thánh, Đức Ông Viganò cho biết “tất cả mọi chuyện đang diễn ra tốt đẹp, chúng ta sẽ có một cổng thông tin mới với các nhu liệu tốt hơn, với nhiều lựa chọn hơn, vv. Tuy nhiên, đối tượng thực sự của cuộc cải tổ nằm đằng sau hậu trường.” Đức Ông mô tả cổng thông tin mới của Tòa Thánh như là đỉnh của một tảng băng trôi trong một hệ thống mà tất cả mọi thứ sẽ được sản xuất bởi một nhóm chuyên viên với những nỗ lực được phối hợp chung. Ngài nói: “Chúng ta phải học để gạt kinh nghiệm cá nhân của chúng ta sang một bên và đặt bản thân chúng ta ở vị trí khiêm nhường học tập vì sự khiêm nhường là con đường cần thiết của cuộc cải tổ”.
Nói thêm về cổng thông tin mới, Đức Ông Viganò giải thích rằng cổng thông tin này sẽ có tính năng video, podcast, hình ảnh, các sản phẩm in ấn và phát thanh trực tiếp. Ngài nói rằng những lợi thế cho những ai nghe/xem/đọc chúng tôi là từ nay họ sẽ không còn bị hoang mang hoặc phải cậy dựa vào sự hướng dẫn của chúng tôi.
Theo Đức Ông, trước đây “chúng ta đã không tồn tại đối với công chúng”. Khi Đức Thánh Cha Phanxicô được bầu vào ngôi Giáo Hoàng hầu hết những người muốn tìm hiểu ngài là ai đều hướng về Wikipedia để biết tiểu sử Đức Hồng Y Jorge Mario Bergoglio chứ không phải là tìm kiếm nơi các thông tin của Tòa Thánh. Ngài nói rằng có quá nhiều việc phải được thực hiện để nâng cao danh tiếng và vị trí của Web site Tòa Thánh.
“Chúng ta phải trở thành ‘nguồn’ cung cấp các thông tin về Vatican và các tin tức về Đức Giáo Hoàng – không chỉ là một nguồn chính thức nhưng phải là một nguồn quan trọng”.
Sau một thời gian nghiên cứu sâu về các cơ quan hình thành nên phương tiện truyền thông của Vatican, Đức Ông Viganò nói Viện Truyền Thông đã đi đến kết luận rằng hệ thống truyền thông Tòa Thánh trong những năm qua đã bị tê liệt. Nói cho cùng, “nó giống như một động cơ trong đó có tất cả mọi thứ nhưng không hoạt động hiệu quả; thay vì sản sinh ra năng lượng nó chỉ sản xuất nhiệt và cuối cùng là quá nóng và khựng lại. Ở đây chúng ta có một động cơ; chúng ta muốn nó hoạt động đúng để nó có thể đi nhanh, để nó có thể thắng lại, hay tăng tốc vượt qua mặt khi cần thiết”.
Về sự hiệp nhất nhất Vatican Radio và Đài Truyền Hình Trung Ương Tòa Thánh, Đức Ông Viganò nói một sự ‘tái định vị’ và ‘cấp quyền’ cho 105 chương trình phát thanh bằng các ngôn ngữ khác nhau sẽ sớm trở thành hiện thực. Bởi vì, theo Đức Ông, điều quan trọng là phải duy trì các đài phát thanh hầu mọi người có thể tiếp tục nghe radio Vatican ở Ý và cả ở những miền khác trên thế giới với các ngôn ngữ khác nhau.
“Như Cha Lombardi đã nói nhân dịp kỷ niệm lần thứ 80 của Đài phát thanh, Đài phát thanh Vatican ngày nay không chỉ là một trạm phát thanh”.
Các chương trình với các ngôn ngữ khác nhau, sẽ là nhịp “đập trái tim”, là những nhân vật chính của cổng thông tin mới với hàng loạt các chương trình đa ngôn ngữ và đa văn hóa cả văn bản, âm thanh và hình ảnh.