GIỮA LÒNG SÀI GÒN CÓ CON ĐƯỜNG MANG TÊN NGUYỄN VĂN BÌNH
Con đường sách Nguyễn Văn Bình, dù chỉ dài chưa đầy 200 mét, đã trở thành một biểu tượng văn hóa không thể thiếu của Sài Gòn, là nơi hội tụ tri thức, nghệ thuật và tinh thần cộng đồng. Nằm giữa hai hàng cây xanh mát, con đường mang một không gian yên bình, tách biệt khỏi nhịp sống hối hả của đô thị, tạo nên một điểm hẹn lý tưởng cho những người yêu sách và văn hóa. Trong suốt 9 năm kể từ khi được định hình thành đường sách vào năm 2016, nơi đây không chỉ là một không gian mua bán sách mà còn là trung tâm văn hóa, nơi khơi nguồn cảm hứng đọc sách và kết nối các thế hệ.
Lịch sử và ý nghĩa tên gọi của con đường
Con đường Nguyễn Văn Bình mang trong mình một lịch sử phong phú với bốn lần đổi tên, phản ánh những biến chuyển của thời cuộc tại Sài Gòn. Vào thời Pháp thuộc, con đường mang tên Hồng Công, sau đó được đổi thành Cardis vào năm 1897. Đến năm 1955, tên đường được thay bằng Nguyễn Hậu, và từ ngày 7 tháng 4 năm 2000, con đường chính thức mang tên Nguyễn Văn Bình, vị Tổng Giám mục tiên khởi của Tổng Giáo phận Sài Gòn. Việc đặt tên đường theo Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình không chỉ là sự tri ân mà còn thể hiện sự tôn kính đối với một nhân vật có ảnh hưởng sâu sắc đến cộng đồng Công giáo và xã hội Việt Nam.
Vị trí của con đường càng làm tăng thêm giá trị đặc biệt của nó. Nằm gần Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố và các công trình kiến trúc cổ kính khác, con đường Nguyễn Văn Bình mang vẻ đẹp hài hòa giữa nét cổ điển và hiện đại. Khi được chọn làm đường sách, nơi đây đã trở thành niềm tự hào không chỉ của cộng đồng Công giáo mà còn của toàn thể người dân TP. Hồ Chí Minh. Không gian xanh mát, yên tĩnh cùng vị trí trung tâm đã giúp con đường trở thành một điểm đến lý tưởng, nơi mọi người có thể tạm rời xa nhịp sống đô thị để đắm mình trong thế giới tri thức.
Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình – Người truyền cảm hứng
Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình (1910-1995) là một nhân vật tiêu biểu trong lịch sử Công giáo Việt Nam, được biết đến với tinh thần hòa hợp, đối thoại và sự đồng hành cùng dân tộc qua những giai đoạn đầy thách thức. Là Tổng Giám mục tiên khởi của Tổng Giáo phận Sài Gòn, ngài đã để lại một di sản tinh thần sâu sắc, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ. Với lòng nhân ái và sự cống hiến không ngừng, ngài đã góp phần xây dựng một cộng đồng Công giáo đoàn kết, đồng thời thúc đẩy sự gắn kết giữa các tôn giáo và các tầng lớp xã hội.
Việc con đường mang tên ngài được chọn làm đường sách mang một ý nghĩa đặc biệt. Không chỉ là cách để tôn vinh những giá trị nhân văn và tri thức mà Đức Tổng Giám mục đã theo đuổi, con đường sách Nguyễn Văn Bình còn trở thành cầu nối giữa các giá trị tôn giáo, văn hóa và xã hội. Với cộng đồng Công giáo, đây là một niềm tự hào lớn lao khi một không gian văn hóa như vậy mang tên vị Tổng Giám mục đáng kính, đồng thời là nơi lan tỏa tinh thần đối thoại và hòa hợp mà ngài đã để lại.
Hành trình hình thành và phát triển của đường sách
Ý tưởng xây dựng một con đường sách tại Sài Gòn được khởi xướng vào năm 2015, với mục tiêu tạo ra một không gian văn hóa độc đáo, khuyến khích văn hóa đọc và giao lưu tri thức. Sau nhiều cuộc thảo luận và đóng góp ý kiến từ các nhà xuất bản, nhà văn, nhà sưu tập sách và các tổ chức văn hóa, con đường Nguyễn Văn Bình được chọn làm địa điểm lý tưởng. Vị trí trung tâm, không gian xanh mát và sự yên tĩnh của con đường đã khiến nó trở thành lựa chọn hoàn hảo để biến ý tưởng thành hiện thực.
Ngày 9 tháng 1 năm 2016, đường sách Nguyễn Văn Bình chính thức khai trương, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong đời sống văn hóa của Sài Gòn. Ngay từ những ngày đầu, đường sách đã thu hút sự tham gia của gần 20 đơn vị xuất bản và phát hành sách hàng đầu Việt Nam, bao gồm Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Kim Đồng, Nhà xuất bản Giáo dục, cùng các công ty sách như Nhã Nam, Phương Nam, Thái Hà, First News, Đông A, Alphabooks, Đại học Hoa Sen, Trường Phát và nhiều đơn vị khác. Ngoài ra, các nhà sưu tập sách cũ, sách quý hiếm, các tác giả độc lập và những cây bút nổi tiếng cũng góp phần làm nên sức sống cho con đường.
Các gian hàng tại đường sách không chỉ đơn thuần là nơi bán sách mà còn phải đáp ứng nhiều tiêu chí khắt khe. Các đơn vị tham gia cần có uy tín trong lĩnh vực xuất bản, sở hữu thương hiệu lâu năm, có bề dày hoạt động và đặc biệt là có khả năng tổ chức các hoạt động văn hóa liên quan đến sách. Chính vì vậy, đường sách Nguyễn Văn Bình không chỉ là một khu chợ sách mà còn là một không gian văn hóa đa chiều, nơi diễn ra các buổi giao lưu tác giả, tọa đàm về văn học, triển lãm sách và các sự kiện nghệ thuật.
Cơ cấu và các hoạt động văn hóa đặc sắc
Đường sách Nguyễn Văn Bình được chia thành ba khu vực chính, mỗi khu vực mang một chức năng riêng biệt nhưng hòa quyện để tạo nên một không gian tổng thể hài hòa:
1. Khu vực sách: Đây là trái tim của đường sách, nơi các gian hàng trưng bày hàng ngàn đầu sách đa dạng, từ văn học, lịch sử, khoa học, triết học đến sách thiếu nhi và sách kỹ năng. Tất cả các sách tại đây đều được cam kết có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng và uy tín. Các nhà xuất bản và công ty sách thường xuyên cập nhật các tựa sách mới, mang đến cho độc giả những lựa chọn phong phú và chất lượng.
2. Khu vực triển lãm: Khu vực này là nơi tổ chức các buổi triển lãm sách, tranh ảnh, hoặc các hiện vật liên quan đến văn hóa và lịch sử. Các triển lãm thường mang tính giáo dục cao, giúp công chúng tiếp cận với những giá trị văn hóa độc đáo. Ngoài ra, khu vực này cũng là nơi các tác giả và nghệ sĩ giới thiệu tác phẩm mới, tạo cơ hội giao lưu trực tiếp với độc giả.
3. Khu vực cà phê và giải trí: Với các quán cà phê nhỏ xinh và không gian vui chơi, khu vực này mang đến sự thư giãn cho khách tham quan. Người yêu sách có thể vừa nhâm nhi ly cà phê, vừa đọc sách hoặc trò chuyện về văn học, tạo nên một bầu không khí thân thiện và gần gũi. Các hoạt động vui chơi dành cho trẻ em cũng thường xuyên được tổ chức, giúp khơi dậy tình yêu sách từ sớm.
Ngoài việc bán sách, đường sách Nguyễn Văn Bình còn tổ chức hàng loạt hoạt động văn hóa như ra mắt sách mới, giao lưu với tác giả, hội thảo về văn học, các chương trình khuyến khích đọc sách cho trẻ em và các buổi biểu diễn nghệ thuật. Những hoạt động này không chỉ giúp các tác giả đến gần hơn với bạn đọc mà còn góp phần xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh, nơi sách trở thành cầu nối giữa con người. Các sự kiện như Ngày Sách Việt Nam, Tuần lễ Văn học Thiếu nhi hay các buổi tọa đàm về văn hóa đọc đã trở thành những điểm nhấn thường niên, thu hút đông đảo người tham gia.
Thành tựu ấn tượng sau 9 năm hoạt động
Trong suốt 9 năm hoạt động, đường sách Nguyễn Văn Bình đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào, góp phần định hình văn hóa đọc tại Sài Gòn. Theo thống kê từ Ban Quản lý đường sách, trong năm 2024, đường sách đã bán ra 686.495 cuốn sách, mang về doanh thu hơn 57,3 tỷ đồng, với hơn 3.623 tựa sách mới được giới thiệu. Tính từ khi thành lập vào tháng 1 năm 2016 đến tháng 6 năm 2024, tổng doanh thu của đường sách đạt hơn 345 tỷ đồng, với tổng cộng 5,7 triệu cuốn sách được bán ra. Những con số này không chỉ phản ánh sức hút của đường sách mà còn cho thấy sự yêu mến của người dân đối với văn hóa đọc.
Đường sách Nguyễn Văn Bình không chỉ là nơi mua bán sách mà còn là một không gian văn hóa sống động, nơi các thế hệ gặp gỡ, chia sẻ và lan tỏa tình yêu với tri thức. Các sự kiện giao lưu, triển lãm và tọa đàm được tổ chức thường xuyên đã giúp con đường trở thành một “bệ phóng” cho các tác phẩm mới, đồng thời là nơi khơi nguồn cảm hứng đọc sách cho hàng triệu người. Đặc biệt, các chương trình dành cho trẻ em và học sinh đã góp phần xây dựng thói quen đọc sách từ sớm, tạo nên một thế hệ trẻ yêu tri thức và sáng tạo.
Ngoài ra, đường sách còn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Nhiều tác phẩm của các tác giả Việt Nam đã được giới thiệu tại đây, đồng thời các buổi giao lưu với các nhà văn quốc tế cũng giúp mang văn học thế giới đến gần hơn với độc giả Việt Nam. Sự đa dạng và phong phú của các hoạt động tại đường sách đã giúp nơi đây trở thành một điểm đến văn hóa không thể bỏ qua đối với du khách trong và ngoài nước.
Những câu chuyện và kỷ niệm đáng nhớ
Trong suốt 9 năm hoạt động, đường sách Nguyễn Văn Bình đã chứng kiến vô số câu chuyện đẹp về tình yêu sách và tri thức. Từ những buổi giao lưu đầy cảm xúc giữa các tác giả và độc giả, những lần ra mắt sách thu hút hàng trăm người tham dự, đến những khoảnh khắc các em nhỏ say sưa đọc sách tại các góc vui chơi, tất cả đã góp phần tạo nên một không gian văn hóa đầy sức sống. Nhiều tác giả trẻ đã chọn đường sách làm nơi khởi đầu cho hành trình sáng tác của mình, trong khi những nhà sưu tập sách quý hiếm lại tìm thấy niềm vui khi chia sẻ bộ sưu tập của mình với cộng đồng.
Một trong những kỷ niệm đáng nhớ là sự kiện ra mắt cuốn sách “Sài Gòn – Chuyện đời của phố” của nhà báo Phạm Công Luận vào năm 2016, ngay sau khi đường sách khai trương. Buổi giao lưu đã thu hút hàng trăm độc giả, không chỉ vì giá trị nội dung của cuốn sách mà còn vì không gian đặc biệt của đường sách, nơi mọi người có thể thoải mái trò chuyện và chia sẻ về tình yêu với Sài Gòn. Những sự kiện như vậy đã trở thành “đặc sản” của đường sách, giúp nơi đây không chỉ là một địa điểm mua sách mà còn là nơi lưu giữ những giá trị tinh thần của thành phố.
Tương lai của đường sách Nguyễn Văn Bình
Nhìn về tương lai, Ban Quản lý đường sách TP. Hồ Chí Minh đang có kế hoạch tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa để kỷ niệm 10 năm thành lập (2016-2026). Một trong những đề xuất nổi bật là phối hợp với UBND TP. Hồ Chí Minh và Hội Xuất bản Việt Nam để bình chọn 10 sự kiện/nhân vật tiêu biểu của đường sách trong thập kỷ qua. Đây sẽ là dịp để nhìn lại hành trình phát triển, tôn vinh những đóng góp của các cá nhân và tổ chức đã góp phần làm nên thành công của con đường.
Ngoài ra, đường sách cũng đang hướng đến việc mở rộng các hoạt động giao lưu quốc tế, đưa các tác phẩm Việt Nam ra thế giới và ngược lại, mang các tác phẩm nước ngoài đến gần hơn với độc giả Việt Nam. Các chương trình khuyến đọc dành cho trẻ em, học sinh và sinh viên cũng sẽ được đẩy mạnh nhằm xây dựng thói quen đọc sách từ sớm. Đặc biệt, Ban Quản lý đường sách đang nghiên cứu việc ứng dụng công nghệ, chẳng hạn như xây dựng các gian hàng sách trực tuyến hoặc các ứng dụng hỗ trợ độc giả tìm kiếm sách, nhằm đáp ứng nhu cầu của thời đại số.
Trong bối cảnh TP. Hồ Chí Minh đang phát triển mạnh mẽ để trở thành một đô thị thông minh và hiện đại, đường sách Nguyễn Văn Bình được kỳ vọng sẽ tiếp tục giữ vai trò là một không gian văn hóa đặc sắc, nơi bảo tồn và lan tỏa những giá trị truyền thống. Việc mở rộng không gian, tăng cường các hoạt động văn hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ sẽ giúp đường sách thu hút nhiều hơn nữa du khách và người dân thành phố.
Đường sách Nguyễn Văn Bình – Biểu tượng của tri thức và văn hóa
Con đường sách Nguyễn Văn Bình không chỉ là một địa điểm văn hóa mà còn là biểu tượng của tinh thần tri thức, sự sáng tạo và sự gắn kết cộng đồng của Sài Gòn. Mang tên Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình, con đường này đã và đang tiếp tục sứ mệnh lan tỏa tri thức, kết nối con người và nuôi dưỡng tình yêu với sách. Với những thành tựu đã đạt được và những kế hoạch đầy triển vọng trong tương lai, đường sách Nguyễn Văn Bình hứa hẹn sẽ tiếp tục là điểm hẹn lý tưởng cho những người yêu tri thức, đồng thời là niềm tự hào của người dân Sài Gòn.
Từ một con đường nhỏ bé giữa lòng thành phố, đường sách Nguyễn Văn Bình đã vươn lên trở thành một không gian văn hóa độc đáo, nơi lưu giữ những giá trị tinh thần và khơi nguồn cảm hứng cho hàng triệu người. Trong những năm tới, với sự đồng hành của cộng đồng và sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý, con đường này chắc chắn sẽ tiếp tục viết nên những câu chuyện đẹp về tri thức và văn hóa, góp phần làm rạng danh Sài Gòn trên bản đồ văn hóa thế giới.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp