Nhà thờ Bùi Chu đã bị tháo dỡ phần mái.

Sau hơn một năm bị công luận phản đối kịch liệt, tin cho hay hôm 19 Tháng Bảy, nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu đang bị tháo dỡ phần mái và sàn sàn giáo đường lót gạch bông.

Trước đó, hồi Tháng Hai, bàn thờ và bàn ghế, nội thất bên trong nhà thờ đã được hoàn tất.

Việc tháo dỡ mà báo nhà nước gọi là “hạ giải,” nhằm để xây mới “một ngôi thánh đường với kiến trúc tương đối giống nhà thờ cũ.”

Báo Tuổi Trẻ dẫn lời một giáo dân sống gần nhà thờ Bùi Chu cho biết rằng mùa mưa bão sắp đến, cha xứ và giáo dân “lo ngại vấn đề an toàn trong nhà thờ xuống cấp nên cần tháo dỡ.”

Báo này cũng dẫn lời ông Martin Rama, cố vấn của Ngân Hàng Thế Giới và là giám đốc dự án Trung Tâm Phát Triển Đô Thị Bền Vững, nói: “Tôi rất buồn trước quyết định này của các vị linh mục vì trước đó tôi vẫn hi vọng có thể cứu được ngôi nhà thờ tráng lệ và duy nhất của kiến trúc nhà thờ Baroque ở Việt Nam. Tôi có thể hiểu những gì đang xảy ra với nhà thờ Bùi Chu. Nhưng tôi vẫn cảm thấy nản lòng.”

Nhà thờ Bùi Chu đã cậy tung sàn giáo đường lót gạch bông.

“Không chỉ Bùi Chu, nhiều nhà thờ cổ khác ở Việt Nam cũng đang gặp nguy hiểm bởi làn sóng phá cũ xây mới cần được chính quyền, các linh mục và người dân Việt Nam quan tâm giải cứu chúng. Và trong hành trình bảo vệ các nhà thờ cổ còn lại, Bùi Chu có lẽ sẽ luôn được nhớ đến như một vị tử đạo,” ông Rama nói thêm.

Về tình trạng của nhà thờ Bùi Chu trước khi bị tháo dỡ, báo Tiền Phong ghi nhận ý kiến của Giám Mục Thomas Vũ Đình Hiệu: “Hai tháp của nhà thờ chính tòa Bùi Chu đã nghiêng tới 15 độ và nền nhà thờ đã lún xuống hơn 70 cm. Sự xuống cấp của nhà thờ gây nguy hiểm tới tính mạng của bà con giáo dân tham dự phụng sự hàng ngày và cả những khách tới tham quan.”

Hồi Tháng Năm, 2019, giới nghiên cứu văn hóa và kiến trúc sư trong nước tranh cãi trước việc hạ giải Nhà Thờ Chính Tòa Bùi Chu. Một nhóm kiến trúc sư đã đến thẩm định công trình và gửi thỉnh nguyện thư xin hoãn việc phá dỡ nhà thờ.

Trong lá thư ngỏ đề gửi Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Nam Định và giám mục Bùi Chu, Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam cho rằng “cần có sự tham vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn di sản kiến trúc để quyết định chính xác các giải pháp can thiệp vào công trình.”

Nhà thờ Bùi Chu.

Sau đó, giáo phận Bùi Chu loan báo hoãn việc hạ giải. Văn bản thông báo do Linh Mục Giuse Nguyễn Đức Giang ký nêu: “Sau khi cầu nguyện, suy nghĩ, lắng nghe ý kiến của các linh mục hữu trách và những người thành tâm thiện chí về công trình nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu, chúng tôi xin thông báo tạm hoãn việc hạ giải nhà thờ giáo phận của chúng tôi.”

Theo bài “Lược sử Giáo Phận Bùi Chu,” nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu được xây dựng dưới thời Pháp thuộc bởi Giám Mục Wenceslao Onate Thuận (1884) với chiều dài 78 mét, rộng 22 mét, cao 15 mét.

Nhà thờ này được khánh thành năm 1885. Trải qua hơn 135 năm, ngôi nhà thờ này vẫn đứng vững với những cột gỗ lim và những đường nét hoa văn mang dấu ấn kiến trúc phương Tây. Hàng năm vào ngày 8 Tháng Tám, ngày lễ quan thầy của giáo phận, nhiều giáo dân từ khắp nơi tập trung về đây dâng lễ.”

Một trong những buổi lễ cuối cùng được cử hành tại nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu là lễ Truyền Dầu diễn ra vào hôm 18 Tháng Tư, 2019.