Sắp Tết lại bàn về chuyện thưởng

Việc thưởng Tết năm nay có lẽ là mối bận tâm của nhiều doanh nghiệp, xí nghiệp… Nhiều doanh nghiệp chưa thực sự phục hồi sau Covid-19.

Mức thưởng Tết cao vẫn thuộc nhóm ngành tài chính, ngân hàng…,  vì năm nay nguồn vốn phục hồi sản xuất tăng, vốn vay đầu tư bất động sản giảm, nên làm ăn có lãi. Việc thưởng Tết với nhóm lao động thuộc khu vực tài chính ngân hàng năm nay dự báo vẫn ổn.

Nhóm có thưởng Tết giảm là nhóm doanh nghiệp sản xuất như giày da, may mặc… Nhiều doanh nghiệp quy mô từ vài chục đến hàng ngàn công nhân, việc thưởng Tết là áp lực, vì các đơn hàng bị suy giảm, sản xuất phục hồi chưa được bao lâu, lợi nhuận còn thấp, chưa ổn định.

Nhóm thưởng Tết thứ ba thuộc những viên chức, công chức lao động trong các đơn vị công lập, sự nghiệp của Nhà nước. Ở nhóm này, việc thưởng Tết dường như không có gì thay đổi, phụ thuộc vào tiết kiệm ngân sách và vai trò của công đoàn. Mức thưởng từ vài trăm đến vài triệu đồng tùy từng đơn vị.

Việc thưởng Tết ở nhóm doanh nghiệp quả là điều nhạy cảm. Thưởng Tết là điều phải tính toán để giữ chân người lao động. Việc này có liên quan đến an sinh của nhiều người và là động lực giữ cho lực lượng lao động được ổn định.

Ở Việt Nam, thưởng Tết là một nét văn hóa trong quan hệ giữa chủ và thợ, giữa lãnh đạo với nhân viên, giữa chủ doanh nghiệp với người lao động. Nó không chỉ là động viên và phần thưởng, mà thực sự liên quan đến an sinh xã hội của nhiều lao động phổ thông. Với nhiều công nhân, Tết họ không có tiền về quê, có những người vài năm chưa về thăm cha mẹ, thưởng Tết với họ thực sự rất ý nghĩa, có thể đem lại những giá trị rất tích cực từ những phần tiền thưởng. Thế nhưng, đâu đó vẫn thấy báo chí đưa tin, có những chủ doanh nghiệp viện đủ lý do để trì hoãn, giảm hay lùi thưởng Tết…, cá biệt có những chủ tính xù thưởng Tết cho người lao động. Hành vi này thực sự không ai mong muốn và gây tiền lệ xấu, gây ảnh hưởng không nhỏ tới nhiều lao động. Ở những tình huống này, có lẽ thay vì “trốn” thưởng Tết, các chủ doanh nghiệp gặp khó khăn nên kêu gọi các nguồn xã hội hóa, hoặc liên kết với các đơn vị phúc lợi xã hội, từ thiện, để có thể tìm được “nguồn chia sẻ” động viên người lao động. Nếu có những nỗ lực đó, người lao động có thể thấu hiểu và đồng cảm với những khó khăn của doanh nghiệp.

Thưởng Tết cho thấy rõ một bức tranh về sự phân tầng xã hội và sự chênh lệch giữa các nhóm ngành nghề. Có những người rất vui bởi những khoản thưởng Tết đem đến nhiều giá trị vật chất, tinh thần. Nhưng cũng có người chỉ biết an ủi tự động viên trước món thưởng Tết chỉ mua được vài chai nước mắm, bột ngọt, rau dưa. Bởi vậy, thưởng Tết cũng là dịp nhiều người suy nghĩ thêm về nghề nghiệp, về sự lựa chọn và những dự định cho tương lai.

Ngô Quốc Đông