Tản Mạn về Âm Thanh và Âm Nhạc
Thưa các bạn chúng ta đã bái tổ xong ở phần đầu (ở email trước), hôm nay chúng ta đi vào một ít chi tiết căn bản.
Ngày xưa chúng ta nghe nhạc thuộc nhóm analog (dĩa 33 tours, 45 tours, 78 tours, băng nồi, băng cassette) nhưng hiện giờ hầu như chúng ta nghe nhạc digital như dĩa AudioCD, như dĩa Blueray, và dạng computer files như MP3, WAW. FLAC, ACC… Với dân chuyên nghe nhạc thì nhạc digital nghe không ngọt bằng nhạc analog, máy móc xài solid state (tất cả máy nghe nhạc phát nhạc các bạn đang có) không có âm thanh hay bằng máy phát nhạc chạy bóng đèn điện tử của ngày xưa. Cho nên hiện vẫn còn sản xuất và bán ra các loại máy nầy với giá cao vàng mây.
Trở lại, ngày xưa băng tầng truyền qua Internet chậm, chỗ chứa cũng eo hẹp và mắc tiền nên thiên hạ compressed cho file nhạc nhỏ lại, thường nhất là MP3 có khi chỉ còn 16kbps, những MP3 giảng đạo Phật đạo Chúa có khi nghe lù mù lờ mờ, còn nhạc thì compressed đến độ 64Kbps y như “cúi đầu vào cái lu nước” mà nghe…Dưới đây là một số dạng nhạc nén thông thường ngoài MP3 mà các bạn đã quen thuộc: (Ghi chú: Trong cái ngoặc là extension của file nhạc).
64-bit doubles (RAW) (*.dbl)
ask fa 8-bit signed (“sam)
A/mu-Law Wave (“.wav)
ACM Waveform (*.wav)
Amiga |FF – 8SVX| (*.iff)
Apple AIFF (“.aif)
CD Digital Audio (*.cda)
Cool Edit Loop (“.cel)
Creative Sound Blaster (.voc)
Dialogic ADPCM (*.vox)
Diamond Ware Digitized (“.dwd)
DVI/IMA ADPCM (*.wav)
Microsoft ADPCM (.wav)
mp3PRO (FhG)(^ * mp 3)
Next/Sun (.au)
Sample Vision (^ * mp)
Windows Media Audio (.wma)
Windows PCM (.wav)
PCM Raw Data (pcm) Còn nhiều nữa…tạm kể số nhỏ thường dùng xưa nay.
Bây giờ chúng ta trở lại loại quen thuộc xài nhiêu nhất là MP3.
Nhạc MP3 hay nhạc “nén” (compressed) nói chung là loại nhạc đã loại bỏ hết những âm thanh tinh tế chỉ giữ âm thanh chính. Dưới đây là bản so sánh độ “nén” và độ lớn của nhạc MP3. Mời các bạn xem hình ngay dưới, Nếu các bạn không thấy hình thì nên dọc Microsoft Word attached. —
Bạn nhận được thư này vì bạn đã đăng ký vào nhóm Google Groups “CATHOLIC SUNDAY HOMILIES”.
Để hủy đăng ký khỏi nhóm này và ngừng nhận email từ nhóm, hãy gửi email đến catholic-sunday-homilies+unsubscribe@googlegroups.com.
Để xem cuộc thảo luận này trên web, hãy truy cập
https://groups.google.com/d/msgid/catholic-sunday-homilies/1730774823.13787748.1576248952690%40mail.yahoo.com
—
You received this message because you are subscribed to the Google Groups “CATHOLIC SUNDAY HOMILIES” group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to catholic-sunday-homilies+unsubscribe@googlegroups.com.
To view this discussion on the web visit https://groups.google.com/d/msgid/catholic-sunday-homilies/78E6B436-00C6-4B9A-A258-BB54D031A592%40gmail.com.
Nhạc MP3 nén ít nhất là dạng nằm ở hàng dưới cùng, trong hình (MP3 320Kbps), 10 phần data chứa nhạc khi nén bị bỏ hết 5,6 phần.
Do đó nhạc MP3 ngày nay đã bị giới chơi nhạc né dần dần. Với loại nhạc mà trong nước mươi năm trước đây gọi là “nhạc vàng, nhạc sến” thì nay được giới trẻ ưa chuộng và họ chỉ ưng nghe loại không compressed, tức là âm thanh nguyên thủy như âm thanh của AudioCD. Phong trào tìm download và nghe nhạc “nguyên thủy” y như bản gốc AudioCD đang thịnh hành, họ thường dùng nhạc dạng FLAC, dạng WAV, hai dạng nầy không compressed nhưng có số bytes khá to so với dạng MP3. Dĩ nhiên là âm thanh hay hơn nhiều. (Các bạn có thể download những bản “nguyên thủy” lossless ở link bên dưới, tôi lượm)
——-
Đã là tản mạn thì cứ đụng đâu nói đó. Có môt chuyện cứ ngở là giới trẻ không biết, tình cớ mấy hôm trước tôi thấy một người biết việc nầy. Như các bạn biết Apple có máy nghe nhạc cầm tay (portable media player) là nhóm iPod. Apple đã sản xuất ra vài ba chục model iPod, đi từ iPod nguyên thủy (classic) tới iPod Nano, iPod shuffle, iPod Touch. Mỗi nhóm có nhiều generation. Kéo dài mấy chục năm. Nay thì cái cuối cùng là iPod Touch 7 generation. (thường mỗi generation cách nhau 1 năm, y như iPhone). Mấy năm trước Apple chánh thức khai tử nhóm iPod, Ngoài Apple ra thì còn rất nhiều hãng khác cũng sản xuất máy nghe nhạc cầm tay. Hôm nay chỉ kể iPod thôi.
Chắc có bằng hữu hỏi tại sao iPhone hay cell phone nói chung cũng hát được nhạc MP3 và các dạng không compressed khác, tại sao có người dùng iPod hay máy portable media player. Thưa rằng dân chơi nhạc “chê” cell phone. Âm thanh của hầu hết cell phone ẹ lắm, thật vậy, nhất là lại bỏ đi lổ cắm headphone 3.5mm, chỉ dùng bluetooth để truyền âm thanh thay vì sợi dây headphone. Sẽ nói sau về chuyện nầy.
Thưa các bạn máy nghe nhạc có âm thanh hay hơn. Trở lại iPod có cả ba bốn mươi model khác nhau
Cái iPod classic đầu tiên sản xuất bán ra ngày: October 23, 2001
Cái classic cuối cùng là iPod classic 6thGeneratio bán ra September 5, 2007 (7 năm trời)
Kế đó là iPod mini bán ra đầu tiên January 6, 2004
Cái iPod mini 2nd bán ra cuối củng là February 22, 2005 xong dẹp nhóm mini luôn.
Nhóm iPod Nano bán ra Nano1st gen vào ngày September 7, 2005
Cái Nano sau cùng là 7th Gen bán ra ngày September 12, 2012
Iopd shuffle 1st sản xuất January 11, 2005, model chót là iPod shuffle 4th generation sản xuất September 1, 2010.
Nhóm iPod Touch 1st Gen sản xuất September 1, 2010, nhóm cuối cùng iPod Touch 7th Gen sàn xuất ngày May 28, 2019. Từ đáo Apple khai tử luôn “hệ” iPod.
—-
Trong mấy mươi model iPod thì hiện người dùng tuyển chọn được có ba bốn model có âm thanh xuất sắc. Đó là
iPod classic 5th (và các phụ bản nhóm nầy) sản xuất năm October 12, 2005. Hiện những máy nầy đang được dân audiophile tìm mua với giá cao hơn giá chánh thức mấy lần.(tùy tình trạng tốt hay có tì vết). Tại sao, thưa rằng âm thanh nhạc MP3 do nó phát ra rất “ngọt” xuất sắc hơn nhiều máy hiện đại ngày nay (2021). Có phải ảo tưởng hay hoài cổ không?
Thưa không, tôi cũng có một máy trong vài chục iPod và portable media player khác, test thử cùng một bản nhạc, cùng một headphone, cùng một tâm trạng, đầu thấy đúng như vậy. Âm thanh của nó trong, đầy đủ hơn, tròn đầu hơn, real hơn, nghe được những âm thanh tinh tế mà nếu dùng các máy media player khác không nghe thấy.
Cái lý do thật sự là do con chip DAC đổi nhạc digital ra thành Analog được gắn trong đó. Đó là con chip DAC wolfson WM8758. Con chip nầy được dùng trong những giàn máy nghe nhạc to bán mấy ngàn đô.
Dưới đây là mấy cái máy iPod đang được nhiều người chơi nhạc ưa chuộng và tìm mua, theo thứ tự:
iPod 5.5G Enhanced (wolfson WM8758)
iPod 5G (wolfson WM8758)
iPod 4G (wolfson WM8975)
iPod nano 1G and 2G (wolfson 8975).
Lạ một điều là Apple chỉ dùng chip của hãng Wolfson trong mươi cái iPod, máy còn lại dùng chip của hãng Cirrus hay Texas Instrument…
Tôi kể ra nhóm nầy để có khi trong garage trong học tủ các bạn đang có những cái iPod âm thanh vàng nầy mà các bạn không hay. Nếu nó hư, battery không giữ điện… thì các bạn có thể mua đồ part tự sửa dễ dàng… Hiện có nhiều người chuộng năm cái máy iPod trên nên người cung cấp đồ part hay cả những nơi nhận sửa cũng không hiếm.
Viết dài dài e các bạn chán thôi thì tạm dừng nơi đây, khi có thì giờ thì tản mạn tiếp….
Nhưng có một chuyện cũng tréo ngoe như vậy, đó là cái máy media player cầm tay Creative ZEN Vision:M dùng chíp của hãng Texas Instrument có âm thanh ăn đứt máy iPo classic 5 dùng chip wolfson WM8758
Tôi nghe thử cùng bản nhạc cùng headphone, cùng lúc, cùng tâm trạng … thì quả cái Zen Vision:M có phẩm chất âm thanh hơn cái iPod classic hệ 5th Generation. Tôi hioe65n có cả hai (lâu lắm rồi) đang chạy tốt. Không phải tôi nói đâu, tò mò các bạn search Internet sẽ thấy dân audiophile xác nhận như vậy. Nếu so âm thanh của hai máy nầy (iPod classic 5th và Zen Vision:M) với âm thanh của máy hiện đại là Portable High Resolution Music Player (FiiO X3 2th generation, đang có), thì hai cái kể trước, xưa hơn cũ hơn, như phát nhạc vẫn hay hơn.
Huỳnh Chiếu Đẳng (tạm dừng, 6-Mar-2021, bản nháp)
————
Nhận tiện lượm (không phải của tôi post đâu) biếu các bạn vài chục ngàn bản nhạc mà có khá đông người trước đây hùa nhau chê là “nhạc vàng, nhạc sến”, nay thấy đa số họ lại thích nghe “nhạc sến’ dưới dạng lossless (âm thanh nguyên thủy)
Các bạn có thể download từng bản lẻ (link mediafire) rất dễ, trục tiếp. Hoặc các bạn có thể download nguyên dĩa AudioCD dạng image NGR hay ISO, sau đó bung nó ra từng bản nhạc hay viết lại thành dĩa CD (y như bản mua ngoài chợ). Một lần nữa cũng khon6ng phải của tôi post. Tôi lượm trong Internet.
Tất cả là link mediafire dễ download không đòi hỏi chi hết, như với dạng nguyên Cd thì các bạn phải có chút king nghiệm mới download được vì vướng quảng cáo.
Dưới đây là mẫu nhỏ, được Microsoft Word attached sẽ thấy gần như đầy đủ ba bốn chục ngàn bản nhạc đã phát hành xưa nay từ trước năm 1975 dưới dạng băng cassettes, băng cuồn, dĩa hát cho tới AudioCD hiện giờ. Chuyện khó tin mà có thật…
Hàng mẫu
Ai Cho Toi Tinh Yeu (Son Tuyen)
http://www.mediafire.com/download.php?ho70hw8zgc2g43u
Ai Di Ngoai Suong Gio (Khanh Ly)
http://www.mediafire.com/download.php?9vdtzhwxm1rltom
Ai Dua Em Ve (Kim Anh)
http://www.mediafire.com/download.php?2a7pb9hb7sr755l
Ai Kho Vi Ai (Huong Lan)
http://www.mediafire.com/download.php?y2tb6t2l4z26k7e
Ai Ra Xu Hue (Huong Lan)
http://www.mediafire.com/download.php?yyapj37b4vqovas
Ai Se La Em (Nguyen Hung)
http://www.mediafire.com/download.php?bx8qodrh6lac6l5
Ai Ve Song Tuong (Tuan Ngoc)
….Bắt đầu là A và cuối là Y
Yeu Em Tu Do (Huong Lan).rar
http://www.mediafire.com/download.php?8v60b9bs6rbyp4v
Yeu La Chet Trong Long (Huong Lan).rar
http://www.mediafire.com/download.php?e2fi11mpxdp5878
Yeu Mot Minh (Son Tuyen).rar
http://www.mediafire.com/download.php?bdujxm2jxdlu4e3
Yeu Nguoi Nhu The Do (Huong Lan).rar
http://www.mediafire.com/download.php?am4r24ijakdemwu
Có cả thảy khoảng 3300 bản nhạc lossless, dân “sến” không chơi MP3 nữa.
Ngoài ra còn rất rất nhiều, nguyên kho, gần như đủ mặt…..