Tình yêu vô hình, không nhìn thấy. Nhưng tình yêu lại hiện hữu trong những gì hữu hình. Gạt bỏ những gì hữu hình thì tình yêu cũng không còn chỗ đứng. Tôi không thể yêu bông hoa nếu không có bông hoa. Nhớ người nào là đã gặp người đó. Thương là thương ai. Vì thế, tình yêu là tổng hợp của cả tinh thần và thể xác.
Yêu bằng ý nghĩ mà thôi là tình yêu không có thật. Không ai có thể chỉ yêu bằng tư tưởng và cũng không ai cần tình yêu chỉ bằng câu ca dao. Chúa Kitô cũng chối từ thứ tình yêu ấy: “Ðừng yêu Ta bằng lời” (Mt 7,21). Ðã yêu là có rung động của con tim, có bâng khuâng của toàn vẹn con người, có tình cảm cao thượng của hy sinh. Ðấy là tình yêu một lần Chúa đã nói: “Ta sẵn lòng chết vì chiên của Ta” (Yn 10,12). Có thổn thức của xác thân dạt dào, Chúa cũng cảm thấy tâm hồn chất ngất buồn thương (Mt 26,38). Và, trong cái rung động của toàn vẹn con người ấy cũng có thao thức đòi đáp trả: “Con có yêu Ta không?” Chúa đã không hỏi Phêrô một nhưng đến ba lần (Yn 21,15-17). Tất cả xúc cảm đó làm nên cung điệu yêu đương của đời người.
Bông hoa đang khoe sắc ngoài kia nên tôi mới yêu được. Như thế, làm sao tôi có thể chỉ yêu tinh thần của bông hoa mà lại không có xác thân? Có con tim nên tôi mới biết thương mến. Bởi đó, làm sao tôi có thể chỉ yêu bằng tinh thần thôi mà lại không có rung cảm của môi, mắt? Yêu là có cả hai; linh hồn và thân xác. Chỉ yêu bằng thân xác là tình yêu tật nguyền. Chỉ yêu bằng tinh thần là tình yêu đánh lừa. Cái dạt dào của thân xác là một yếu tố sáng tạo. Sáng tạo ấy đưa đến nhiều chân trời tươi đẹp. Khả năng rạo rực của con tim là ngôn ngữ của yêu thương. Ánh nhìn. Một khuôn mặt xinh. Ngôn ngữ của thân xác là ngôn ngữ tuyệt vời của tình yêu, nó là dòng suối tươi mát cho cánh đồng. Gạt bỏ dòng suối đó cỏ cây sẽ héo úa.
Thân xác là ngôn ngữ của tình yêu nhưng không là tất cả tình yêu.
Nó chỉ là một nốt nhạc mà thôi. Nếu chỉ dùng một ngôn ngữ đó cho một hòa âm thì cùng đàn không còn là cung điệu hòa hợp nữa, nó chỉ là tiếng re ré của một đơn điệu nhạt thếch. Dòng suối phải được chảy theo nhánh nhỏ tưới cho cánh đồng. Nếu suối tụ lại thì tình yêu sẽ chết vì dòng suối thay vì tưới mát sẽ làm lụt lội dâng đầy bùn phù sa.
Không có gì buồn tẻ bằng bức họa chỉ có một mầu. Ðấy không phải là tác phẩm nghệ thuật và tác giả không là nghệ sĩ.
Thân xác là ngôn ngữ diễn tả và tiếp nhận tình yêu. Nhưng một đốm lửa thì là ánh đèn cần thiết cho đêm đen, nếu cả đêm đen là lửa thì đấy không còn là đèn nữa mà là hỏa ngục bừng bừng. Những ánh mắt, mùi thơm của hương tóc cũng vậy.
Qua đối tượng hữu hình, tình yêu như cánh vườn mở ngõ, mời vào. Tuy nhiên, lý trí thẩm định, hướng dẫn và ban tặng cho tình yêu giá trị. Trí tuệ con người có lúc bừng sáng, trong như hạt nước mưa, nhưng cũng không vắng những ngày đục mù sương. Rung cảm của thân xác có những lúc rì rào như lúa chiều gợn sóng, ên đềm. Có ngày nức nở níu kéo, ì ầm sóng vỗ. Vì tội lỗi nên bản đàn đã lệch cung, sai giọng. Ði tìm một trật tự để nối chắp lại, gạn lọc, để so cho bằng, để giữ đúng nhịp là một vất vả gian truân. Dù cố gắng đến đâu người nghệ sĩ cũng có lúc vẩy sai nét mực, tô đậm một mầu.
Trung thành là mọi người phải đi con đường của mình. Khi nói mọi người phải đi con đường của mình, không có nghĩa là họ không nhìn thấy những lối rẽ ngang. Kẻ cho thập giá như lời mời gọi, chẳng có nghĩa là họ không nghe thấy tiếng gọi của một giọng nói dịu dàng bên nương dâu, bờ trúc. Kẻ nhìn thập giá như trời cao để bước tới không có nghĩa là họ không thấy bờ tóc bay như một ngôn ngữ rất nôn nao. Trong hôn nhân có ai tuyệt đối thương yêu bạn đời của mình đến nỗi không bao giờ có một ngăn nhỏ nghĩ đến những bóng hình lãng mạn khác?
Lối rẽ bên đường đi có làm tôi âu lo. Ðôi lúc tình cảm dịu dàng có làm tôi bâng khuâng. Nhưng không vì thế mà lý tưởng của tôi hao mòn. Lối rẽ bên đường, tình cảm dịu dàng ấy làm tăng khả năng tự do lựa chọn của người trong cuộc. Nếu không có những ngã rẽ, những ánh nhìn khác thì tình yêu trong hôn nhân cũng như lý tưởng của người tu sĩ không còn cố gắng nữa, vì còn gì lựa chọn nữa để mà tiếp tục chọn lựa. Có những ngã rẽ nên tôi phải dừng lại hỏi lòng mình, tôi phải cố gắng giữ gìn con đường của tôi, tôi phải phấn đấu trung thành, Lúc hỏi lại lòng, lúc phấn đấu là lúc tình yêu dành cho người yêu, dành cho lý tưởng sâu đậm hơn.
Người bạn đời trong hôn nhân là những con đường của nhau đi. Nếu người bạn đời hoàn hảo thì con đường hoàn hảo. Chẳng ai muốn rẽ sang một lối mòn nếu con đường đang đi đẹp ngát hương về lối mộng. Nhưng vì tội lỗi nên người yêu không hoàn hảo, rồi, do vậy, đường đi của họ có gai. Ðây là lý do không trung thành. Nếu người tu sĩ bước trên đường lý tưởng toàn những ngọt ngào thì làm gì có lỗi lời thề. Nhưng thập giá là lý tưởng chỉ đủ hé ánh sáng cho họ bước và giữ lại bóng tối để họ phải tin. Trầm luân và vinh quang của họ nằm ở đó.
Người yêu tôi không hoàn hảo nên đường tôi đi gập ghềnh. Có thể vì đường đi gập ghềnh, không toại nguyện, tôi cắt bỏ lời cam kết để đi tìm một con đường hạnh phúc khác hoàn hảo hơn? Nếu tôi hủy bỏ lời thủy chung để tìm một người có khả năng làm tôi thỏa mãn thì tôi trả lời làm sao cho vấn nạn: Tôi không hoàn hảo. Chính tôi cũng không là con đường thẳng cho tôi đi. Tôi không thỏa mãn được tôi. Tôi muốn giàu mà thực tại tôi cứ nghèo. Tôi muốn có nhan sắc mà thực tại tôi cứ tầm thường. Tôi muốn người khác phải để ý đến tôi mà thực tại tôi cứ khổ sở vì thương nhớ người ta. Khi chính tôi không thỏa mãn tôi được thì tôi có thể từ giã mình để đi tìm cái tôi khác được không? Tôi có thể xây dựng cho đời tôi thêm phong phú chứ không chối từ được chính mình.
Không chối từ được chính mình thì làm sao có thể biện minh vì bất toàn của người bạn đời mà đi tìm người yêu mới? Mỗi người có một khả năng khác biệt, khi nào thì tôi có thể đi tìm được có tất cả khả năng để thỏa mãn tôi hoàn toàn?
Kiếm tìm là tự thú rõ ràng tôi là người thiếu thốn, vì nếu hoàn hảo thì làm gì phải cậy nhờ đến ai. Mà tôi có khuyết điểm thì tôi cũng chẳng thể đem hạnh phúc vô bờ cho người tôi đang sống. Tôi cũng là nguyên nhân khổ đau, là gai nhọn trên đường đi của người yêu tôi.
Hạnh phúc hệ tại luôn luôn được thỏa mãn hay là cố gắng làm thỏa mãn người?
Cuộc sống chỉ là tương đối. Tôi không thể làm người bạn đời trọn vẹn hạnh phúc. Người bạn đời cũng chẳng thể cho tôi mọi ước mơ. Vì cả hai đều yếu đuối và mắc nhiều lỗi lầm, cả hai không là thiên thần mà là người. Là người nên tôi không thể làm thỏa mãn người được. Không làm thỏa mãn người được cũng có nghĩa là người cũng chẳng thể làm thỏa mãn được tôi. Như thế, hạnh phúc là cùng nhau lắng nghe tiếng hót của con họa mi. Cùng chịu gió lạnh của mưa. Chịu khổ của bão. Hạnh phúc trong hôn nhân là cùng nhau góp một ước mơ. Cùng nhau gánh nỗi đau của đời.
Cái chua của chanh, cái ngọt của đường làm nên ly nước mát chứ không riêng có đường, không hẳn chỉ là chanh.

* **

Chúa biết rằng cứ để con trong thế gian thì tốt cho con hơn là đem con khỏi thế gian. Chúa chỉ xin Chúa Cha đừng để con thuộc về thế gian mà thôi.
Lạy Chúa, nếu vậy, con không xin Chúa cắt mọi ngã rẽ trên đường con đi. Vì như thế, con đường của con sẽ nhạt nhẽo. Con cũng không xin cho con trở thành vô cảm trước những vẻ đẹp mà Chúa đã tạo dựng. Con chỉ xin ơn can đảm để ngắm bông hoa trên đồi nhưng thương bông hoa trong vườn. Con không sợ hãi những giọt chanh chua vì con biết Chúa cũng cho con những muỗng đường. Con chỉ xin được khôn ngoan để biết hòa hợp sao cho đúng hương vị ly nước mát mà Chúa đã ban tặng con trong trưa hè oi nóng.

Phêrô ra sức rủa mình mà thề: “Tôi không hề biết người các ông nói đó là ai” (Mc 14,71). Như thế, tình yêu của Phêrô là tình phản bội.
Chúa quay lại nhìn Phêrô, và Phêrô nhớ lại lời Chúa khi Ngài bảo ông: “Hôm nay, trước khi gà gáy, ngươi sẽ chối Ta ba lần. Và ra ngoài, ông khóc lóc thảm thiết” (Lc 22,61-62). Như thế, lỗi lời thề lại trở nên yêu thương sâu đậm. Lỗi lời thề lại trở nên trung thành, gắn bó thiết tha.

Trung thành là cố gắng gìn giữ mối giây liên hệ, là không cắt đứt. Nhưng nếu làm đứt mà tha thiết nối chắp lại thì đấy mới càng chứng tỏ ý nghĩa sâu xa của trung thành. Nếu không gặp thử thách thì sao quả quyết được là không bao giờ vấp ngã? Nếu tôi không dám chắc tôi không bao giờ vấp ngã thì tôi làm gì có quyền bắt kẻ khác hoàn hảo?
Trung thành không hẳn chỉ có nghĩa là không bao giờ lỗi phạm, mà là từ lỗi phạm, tôi trở về với người tôi yêu, với kẻ yêu tôi.

Có hai thứ trung thành. Trung thành bằng tình yêu và trung thành bằng sợ hãi. Trung thành trong hôn nhân, trung thành của đời tu cũng vậy.
Sợ hãi cũng có trung thành, nhưng trong trung thành có mầm phản loạn, vì trung thành của sợ hãi là nô lệ. Kẻ đòi buộc trung thành bằng sự sợ hãi thì trả thù kẻ bội phản. Người lấy tình yêu làm sợi giây trung thành thì tha thứ cho kẻ phản bội. Chúa Kitô đã chọn con đường thứ hai.