Trước tiên, chúng ta bàn đến chữ “tu”. Người bình dân hay trí thức, đạo hay đời thường có nhiều cách hiểu về chữ tu. Ông bà ta thường bảo: “Tu đâu cho bằng tu nhà. Thờ cha kính mẹ mới là chân tu.” Quả thật, câu nói này rất chí lý chí tình, bởi vì trên trần gian này còn tình yêu nào cao cả và thiêng liêng cho bằng tình mẹ cha. Bên cạnh đó, nhiều người thường nói với nhau rằng: “Tu là tù tự nguyện.” Câu nói này nghĩa là gì? Thưa rằng, tu là sửa mình, là uốn mình vào trong một khuôn khổ kỷ luật như “vàng cần thử lửa” hay như viên kim cương cần được gọt giũa liên tục mới trở nên lấp lánh.
Vậy thì, ý nghĩa cốt lõi của chữ tu là rèn luyện, sửa đổi bản thân. Vì thế, nhiều người quyết định đi tu. Người Công giáo đi tu là đi theo Chúa. Họ trở thành những linh mục như lòng Chúa mong ước. Họ trở thành những nữ tu dấn thân phục vụ ở các mái ấm hay ở các trường tình thương. Người Phật giáo đi tu vào chùa ăn chay niệm Phật. Họ mong muốn trở thành những nhà sư hay những ni cô thoát khỏi cảnh “tham sân si”của cuộc đời. Tựu trung lại, những người đi tu là những người đi tìm hạnh phúc cho cuộc đời của họ. Thế nhưng, con đường ấy không phải mấy ai cũng dễ bước. Có những người đi tu nửa đường gãy gánh vì họ nhận ra: mình không còn thích hợp với ơn gọi này. Tự trong sâu thẳm của cõi lòng, họ không thấy bình an.
Tiếp đến, khi nói đến chữ “tình”, người ta thường nghĩ đến những người sống ngoài đời. Họ là những người trẻ đang yêu nhau say đắm. Họ là những đôi vợ chồng đang sống hạnh phúc với con cái trong đời sống hôn nhân gia đình. Tuy nhiên, chữ tình không chữ dừng lại ở những khía cạnh hạn hẹp như thế. Chữ tình còn là một nghệ thuật sống của con người. Vì thế, sống sao cho có tình không phải người nào cũng thực hiện được. Xu hướng tự nhiên, con người ai cũng nghĩ đến bản thân, không thích quan tâm đến người khác. Nhiều người hạnh phúc khi làm việc từ thiện. Nhiều người hạnh phúc khi giúp đỡ cho những em thiếu nhi khuyết tật đui mù. Họ là những con người đang sống chữ tình thương như lời Chúa Giêsu dạy: “Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em.” (Ga 15,12). Điều này đã được thánh Phaolô cảm nghiệm thấm thía như sau: “Tình yêu thương chẳng hề hư mất bao giờ” (1Cr 13,8).
Bạn thân mến, vậy thì phải hiểu câu nói “Tu là cõi phúc, tình là dây oan” như thế nào? Điều này liên hệ tới quan niệm về hai chữ “hạnh phúc” nơi mỗi chúng ta. Thế nào là hạnh phúc? Thật khó trả lời bởi vì có bao nhiêu con người thì có bấy nhiêu quan niệm về hạnh phúc. Có người cho rằng hạnh phúc khi có một việc làm ổn định và kiếm thật nhiều tiền. Có người quan niệm hạnh phúc khi đi tu giúp đỡ những mảnh đời túng thiếu. Hay có người nghĩ rằng hạnh phúc khi có một người vợ đẹp, một đứa con ngoan. Tuy nhiên, chắc hẳn bạn và tôi đều đồng ý với nhau rằng: sẽ không có hạnh phúc trọn vẹn trong cuộc đời này. Theo tôi, hạnh phúc là khi mình biết rõ mình đang muốn cái gì? Và hạnh phúc là khi mình biết chấp nhận điều mình muốn. Điều này cũng giống như hai mặt của một đồng tiền. Vấn đề đặt ra là mình có chấp nhận một trong hai mặt của đồng tiền ấy hay không mà thôi. Thật không dễ để chúng ta đưa ra quyết định phải không các bạn? Bởi vậy, nhiều người Sài Gòn hạnh phúc, vui vẻ với những bữa ăn thịnh soạn, linh đình. Tuy nhiên, người dân quê vẫn cảm thấy hạnh phúc đầm ấm với những bữa ăn với “canh rau muống” hay với “cà giầm tương”. Hạnh phúc không hệ tại ở những bữa ăn với “sơn hào hải vị”. Nhiều khi hạnh phúc tồn tại ở những điều rất bình dị đời thường trong cuộc sống này.
Vì thế, đi tu hay sống giữa đời chỉ khác nhau ở hình thức. Điều cốt lõi là chúng ta đang đi tìm hạnh phúc. Có rất nhiều ơn gọi nhưng chỉ có một cuộc đời. Vì vậy, chúng ta cần nhận ra con đường nào thích hợp với mình: con đường ấy tôi có thật sự muốn? Con đường ấy có thật sự làm tôi thoải mái bình an? Đây là chuyện của cả một đời. Điều quan trọng là chúng ta có dám quyết định cho cuộc đời của mình hay không? Chúng ta đừng để ai quyết định thay cho cuộc đời chúng ta. Có khi quyết định của chúng ta nông nổi và sai lầm. Vấn đề quan trọng là: bạn và tôi có dám chấp nhận và làm chủ cuộc đời của mình hay không mà thôi.
Nói tóm lại, cuộc sống này luôn là một quà tặng. Cuộc sống ấy luôn có nhiều bất ngờ và thú vị. Vì thế, câu nói “Tu là cõi phúc, tình là dây oan” là tùy theo não trạng suy nghĩ của mỗi người. Thế nhưng, điều tôi muốn nói với các bạn thế này: chúng ta chỉ thật sự hạnh phúc khi sống trong Chúa mà thôi. Nếu chúng ta bỏ Chúa thì cuộc đời chúng ta sẽ kéo lê trong những bất an đau khổ. Hơn thế nữa, chúng ta thường rất dễ bỏ Chúa để làm làm theo ý riêng. Dù vậy, Chúa không bao giờ bỏ chúng ta. Ngài luôn cho ta cơ hội để trở về và làm lại cuộc đời: Lúc nào và cách nào? Chắc chắn, chúng ta sẽ cảm nghiệm được bàn tay huyền diệu của Chúa trong cuộc đời.
Tâm Thương