PHỤNG VỤ ĐÍCH THỰC: KHIÊM NHƯỜNG TRONG SỰ TÔN THỜ – TRỞ VỀ VỚI CỐT LÕI CỦA ĐỨC TIN
Phụng vụ là trung tâm của đời sống Kitô hữu, là nơi con người gặp gỡ Thiên Chúa, cùng nhau tôn thờ và kín múc ân sủng từ các bí tích. Đó không chỉ là những nghi thức được thực hiện theo một trật tự nhất định, mà là một cuộc đối thoại sống động giữa Thiên Chúa và con người. Thế nhưng, trong dòng chảy của thời gian, liệu tinh thần phụng vụ có còn nguyên vẹn hay đang dần bị che lấp bởi những yếu tố phụ?
Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đưa ra lời nhắc nhở mạnh mẽ: Phụng vụ không phải là sân khấu trình diễn, mà là một không gian linh thánh để con người hướng về Thiên Chúa. Khi phụng vụ trở nên nặng nề bởi hình thức, khi những người lãnh đạo chỉ chú trọng đến vẻ ngoài mà quên mất tinh thần cầu nguyện, khi ca đoàn hay người giúp lễ chỉ quan tâm đến sự hoàn hảo bề ngoài mà không đặt trái tim mình vào trong đó, thì nghi thức phụng vụ mất đi ý nghĩa đích thực của nó.
Thánh lễ không phải là một chương trình văn nghệ, nơi mà người ta cố gắng gây ấn tượng với cộng đoàn bằng những bài hát cầu kỳ hay những bài giảng dài dòng. Cũng không phải là một nghi lễ pháp lý, nơi mà mọi cử chỉ đều phải hoàn hảo theo đúng quy tắc, nhưng thiếu đi tinh thần sống động của đức tin. Phụng vụ là một cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa, là một hành trình đưa con người đến gần với Đấng đã tạo dựng và cứu chuộc họ.
CHỦ NGHĨA HÌNH THỨC TRONG PHỤNG VỤ: KHI TÔN THỜ TRỞ THÀNH TRÌNH DIỄN
Một trong những thách đố lớn nhất mà Giáo hội ngày nay phải đối mặt chính là chủ nghĩa hình thức trong phụng vụ. Đó là khi người ta quá chú trọng đến nghi thức bên ngoài mà quên đi ý nghĩa cốt lõi của nó.
- Có những linh mục quá tập trung vào việc thể hiện bản thân trong bài giảng, dùng những câu chuyện mang tính cá nhân hơn là giảng giải Lời Chúa một cách sâu sắc.
- Có những ca đoàn cố gắng trình diễn những bài hát phức tạp, nhưng giáo dân không thể hát theo, làm mất đi tính cộng đoàn của phụng vụ.
- Có những người giúp lễ lo lắng đến từng chi tiết nhỏ của nghi thức, nhưng lại thiếu đi sự tự nhiên và lòng thành kính khi phục vụ.
- Có những tín hữu tham dự Thánh lễ với tâm thế của một khán giả, chứ không phải là một người tham gia thực sự vào mầu nhiệm thánh thiêng.
Điều này dẫn đến một thực trạng đáng buồn: Phụng vụ trở thành một màn trình diễn tôn giáo hơn là một cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa. Nếu một người bước vào nhà thờ nhưng không cảm nhận được sự linh thiêng của Thánh lễ, nếu họ ra về mà tâm hồn không được biến đổi, thì có lẽ phụng vụ chưa thực sự chạm đến trái tim họ.
Phụng vụ không phải là nơi để con người thể hiện mình, mà là nơi duy nhất chỉ dành để tôn vinh Thiên Chúa. Nếu linh mục chỉ tập trung vào giảng hay, nếu ca đoàn chỉ quan tâm đến việc hát đẹp, nếu người giúp lễ chỉ cố gắng hoàn thành nhiệm vụ một cách chính xác mà quên đi tinh thần cầu nguyện, thì Thánh lễ sẽ trở thành một sự kiện mang tính hình thức hơn là một nghi thức thánh thiêng.
TRỞ VỀ VỚI BẢN CHẤT THẬT SỰ CỦA PHỤNG VỤ
Vậy làm sao để lấy lại tinh thần phụng vụ đích thực? Câu trả lời rất đơn giản: Trở về với sự khiêm nhường, đơn sơ và sốt sắng.
- Linh mục chủ tế cần cử hành Thánh lễ với lòng tôn kính, không để cá tính hay phong cách cá nhân lấn át sự linh thiêng của phụng vụ. Một bài giảng không cần phải dài dòng hay hoa mỹ, mà cần giúp giáo dân hiểu và sống Lời Chúa trong cuộc sống.
- Ca đoàn cần hiểu rằng thánh nhạc không phải để phô diễn tài năng, mà là để nâng tâm hồn tín hữu lên cùng Chúa. Những bài hát nên được chọn sao cho cộng đoàn có thể dễ dàng hòa mình vào sự cầu nguyện, thay vì chỉ ngồi lắng nghe như một buổi biểu diễn.
- Người giúp lễ không chỉ đơn thuần là những người thực hiện các nghi thức phụng vụ, mà họ chính là những người cộng tác với linh mục để giúp buổi cử hành được diễn ra trong sự trang nghiêm và sốt sắng.
- Tín hữu tham dự Thánh lễ không chỉ là những người đứng nhìn, mà là những người tham gia thực sự vào phụng vụ. Họ cần bước vào Thánh lễ với một tâm hồn sốt sắng, với lòng khao khát gặp gỡ Thiên Chúa, chứ không chỉ đơn thuần đến để hoàn thành một bổn phận.
PHỤNG VỤ ĐÍCH THỰC: NGỌN LỬA NUÔI DƯỠNG ĐỨC TIN
Một Thánh lễ được tổ chức trang trọng không có nghĩa là một Thánh lễ tràn đầy ơn thánh. Một nghi thức hoàn hảo không có nghĩa là nó sẽ giúp con người đến gần Chúa hơn. Điều quan trọng không phải là bề ngoài, mà là ngọn lửa trong tâm hồn.
Nếu một người tham dự Thánh lễ nhưng không cảm nhận được sự kết hiệp với Thiên Chúa, thì dù nghi thức có hoàn hảo đến đâu cũng trở nên vô nghĩa. Nếu một linh mục quá chú trọng vào nghi thức mà quên đi việc đưa giáo dân đến với Chúa, thì Thánh lễ đó chỉ còn là một màn trình diễn tôn giáo, chứ không phải là một cuộc gặp gỡ đích thực.
Một phụng vụ sốt sắng là khi mọi người tham dự không chỉ bằng sự hiện diện thể lý, mà còn bằng cả trái tim. Khi linh mục dâng Thánh lễ với tất cả lòng yêu mến, khi ca đoàn hát với tất cả tâm tình, khi tín hữu đáp lại lời kinh với sự tha thiết, thì đó là lúc phụng vụ thực sự mang lại hoa trái thiêng liêng.
HÃY CÙNG NHAU XÂY DỰNG MỘT GIÁO HỘI SỐNG ĐỘNG TRONG PHỤNG VỤ
Giáo hội ngày nay cần những con người sống phụng vụ một cách đích thực. Cần những linh mục biết dẫn dắt cộng đoàn với lòng yêu mến Chúa sâu sắc. Cần những tín hữu đến với Thánh lễ không chỉ vì thói quen, mà vì lòng khao khát được gặp Chúa.
Hãy để phụng vụ trở thành một ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn, chứ không phải một chuỗi những nghi thức trống rỗng. Hãy để Thánh lễ trở thành một cuộc gặp gỡ thực sự với Thiên Chúa, nơi mà mọi người đều cảm thấy mình được yêu thương, được chữa lành, và được hướng dẫn trên hành trình đức tin.
Và trên hết, hãy nhớ lời Đức Giáo hoàng Phanxicô nhắn nhủ: “Và đừng quên cầu nguyện cho tôi.” Một vị Giáo hoàng, người đứng đầu Giáo hội hoàn vũ, vẫn khiêm nhường xin sự cầu nguyện từ những người con của mình. Điều đó nhắc nhở chúng ta rằng, bất kể địa vị hay vai trò nào, chúng ta vẫn luôn cần sự nâng đỡ của nhau trong đời sống đức tin.
Hãy cùng nhau xây dựng một Giáo hội khiêm nhường, yêu thương và tràn đầy ánh sáng của Đức Kitô. Và hãy để phụng vụ thực sự trở thành cánh cửa mở ra thiên đàng! Lm. Anmai, CSsR