Thời nay, có rất nhiều bậc phụ huynh ngồi với nhau liền bảo: “Thôi, bây giờ con cái đặt đâu ta ngồi đấy!”. Một lời nói có thể coi nhẹ như gió thoảng nhưng chứa trong đó cả cuộc đảo lộn của thời đại đến mức khó lòng tin nổi. Tại sao?

Bởi xưa kia “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đó”. Có thể cha mẹ dấm chỗ từ khi mới sinh con, đến tháng đến năm thì liền bàn bạc với gia đình thông gia chuẩn bị đón dâu, con gái có khóc hết nước mắt cũng mặc, vì nếu “ vua không thể nói chơi” thì “ phụ mẫu cũng không thể nói đùa”. Đó là cách liên kết thông gia từ xa, nhưng cũng có khi cha mẹ ngẫu hứng lên, bỗng thấy đám nào hay hay, thấy chiều hướng có thể thuận lợi, bèn quyết định liền nhanh như bầu trời sẵn cơn mưa giông ào xuống,con cái thấy bất ngờ cũng đành chịu, vì cha mẹ đã quyết rồi. Hôn nhân cha mẹ đặt đâu con ngồi đó đã khơi chảy biết bao nhiêu hàng lệ nghẹn ngào tức tưởi sau màn the. Chao ơi, cha mẹ có thể chọn rể cho con, mà chọn một thông gia giàu có cho mình, bắt con lấy cả những “ ông lão” già ngẩn già ngơ, hoặc có anh còn trẻ nhưng ruồi đậu mép không thèm đuổi, bố mẹ liền bỏ ra một cô vợ mong rằng có một y tá chăm sóc hộ… Có những chuyện thách cưới diễn ra thật cười ra nước mắt, như báo chí đã đăng: Chàng và nàng yêu nhau lắm, phải cái bố nàng tham, đến tận hôm cưới còn vòi thêm một con lợn móc hàm khoảng một tạ. Đám mổ lợn của nhà trai tức lắm, có anh chơi khăm khi cho khênh con lợn sang nhà gái liền bỏ vào đó nguyên một bộ lòng chưa làm gì cả. Và trong lúc mọi người đang dự lễ cưới nói nói cười cười, thì đám nhà bếp của nhà gái la thất thanh lên: “ Ông chủ ơi, chúng nó bưng con lợn sang còn nguyên cả phân”. Bố vợ tím mặt, tức sùi bọt mép, ra lệnh khênh con lợn trả cho nhà trai, không có cưới xin gì nữa. Thế là đêm hôm đó con gái ông cùng chàng rể khăn gói đi biệt xứ, cưới nhau ở xứ người, ông bố chẳng kiếm được một xu lẻ nào. Đúng là tham thì thâm.

Đám cưới do cha mẹ áp đặt là đám cưới lạc hậu, và giờ đây tình hình đã đổi thay 180⁰, đến mức: không phải là cha mẹ đặt đâu con ngồi đó nữa, mà là con cái đặt cha mẹ vào sự lựa chọn của mình. Ở nhiều nhà, cha mẹ bây giờ không thể nói, cha mẹ muốn đám này đám kia, con chuẩn bị ngày người ta đến ăn hỏi. Những đứa con, cả trai, cả gái sẽ thẳng thừng khước từ. Trái lại, trai thanh và gái lịch lựa chọn lẫn nhau, yêu nhau, đến mức có thể, chàng trai đưa bạn gái về nhà giới thiệu, hoặc con gái dẫn bạn trai về nhà chào bố mẹ. Rồi cha mẹ sẽ lựa theo tình hình tiến triển của con gái mà bố trí hôn nhân.

Đó là hôn nhân do con cái tự quyết định lấy cuộc đời mình. Hạnh phúc thì hưởng, nếu gặp phải cảnh ngang trái, khổ sở, thì tự làm, tự chịu, đừng có đổ tội cho bố mẹ, là những người không can dự vào con đường của trái tim.

Nhưng như người đời nói, tấm huân chương nào cũng có những mặt trái của nó, tình duyên áp đặt gặt hái ngay nước mắt ngang trái lúc ban đầu, ngậm bồ hòn suốt quãng đời, nhưng như chúng ta biết xưa kia có không đến 1% bỏ nhau. Còn hôn nhân thỏa chí do tình yêu mang lại, mở đầu là những nụ cười, tiếng sâm banh nổ và cắt bánh ga tô, nhưng lại có đến ngót 50% bỏ nhau, cư có ba đôi thì chắc có 1 đôi bỏ nhau, thậm chí có hai đôi thì có 1 đôi bỏ nhau, tỉ lệ gấp gần 50 lần xưa kia. Tại sao vậy? Có những đôi yêu nhau 1 năm, hai năm, rồi năm năm, yêu nhau lắm, hiểu nhau tọc mạch, thậm chí tình yêu hiện đại đã biến thành hôn nhân chưa có ngày cưới mà thôi, thế là, sau hôn nhân chẳng có bất kì sự chuyển tiếp huyền bí khao khát nào xảy ra cả, bởi tất cả đã xảy ra trước mắt rồi. “Cơm đã ăn và gạo không còn”. Thế là hôn nhân đành bưng nồi cơm nguội ra ăn.

“Nồi cơm nguội” nàng rất tội tình, vì khi yêu người ta đã thêu hoa dệt mộng vào rất nhiều, người ta mong đợi người yêu phải là thứ này thứ nọ, người ta đâu biết rằng, lúc đang yêu là con người ta thăng hoa nhất, bạn tình cũng chỉ có từng ấy thôi, hơn nữa lúc yêu người ta thường là những ngụy trang tài tình “ tốt đẹp phơi ra xấu xa đậy lại”, cưới được nhau rồi thì bao nhiêu cái dở, cái xấu lộ ra hết, cộng với cảnh nồi niêu xoong chảo thực tế của gia đình càng làm cho những nhân vật của những giấc mơ sớm biến thành vỡ mộng, thế là những cuộc đấu khẩu bóc mẽ diễn ra mỗi ngày một nhiều, “ Tôi cứ tưởng hóa ra anh chỉ là…” thế là hôn nhân liền ném ra những vết nứt khổng lồ.

Trái lại hôn nhân bị áp đặt cũng là một tấm huân chương có “mặt phải” của nó. Hai người đến với nhau như hai thế giới xa lạ, đầu tiên đã được “ phu thê giao bái’ và “ động phòng hoa trúc”, rồi dìu nhau lên giường cưới ngỡ ngàng như hai kẻ một đằng gảy nhạc Tây, một đằng hát quan họ mà chẳng hề hát song ca “ Cho tôi được một lần dìu em sang phòng cưới…” thế nhưng họ mở màn khám phá nhau như mở nút càn – khôn huyền bí của âm dương, khám phá chưa xuể, bình minh lên họ lại ngẩn ngơ đợi hoàng hôn xuống, để còn tiếp tục khám phá chương trình giới tính, đến một ngày họ trở nên hai nhà “khoa học” yêu nhau say đắm lúc nào không biết, vì lẽ, mỗi người đều vừa là nhà khám phá, vừa là đối tượng nghiên cứu cho nhà khoa học, cùng lúc không thể nào thiếu hai người: 1 – người nghiên cứu, 2 – đối tượng nghiên cứu. Người phương Tây có câu: “Nếu không yêu được người ta muốn, thì hãy yêu người ta có thể”. Người ta muốn tất nhiên là người lọt vào mắt ta hoàn toàn, và ta khao khát trọn vẹn, nhưng đời đâu có chiều ta, vì cái người ta muốn ấy cũng có rất nhiều người khác muốn, thêm nữa , người đó lại không muốn ta. Rút cục ta không cách nào thực hiện nổi: cái ta muốn thành cái ta có. Vậy thì, ta đành hạ tiêu chuẩn thôi, đó cũng là cách sống thực tế, ta đành nên yêu người trong tầm tay ta thôi, mặc dù không muốn lắm. Nhưng kì diệu thay, cái người ban đầu tưởng rằng chỉ có thể yêu chút chút thôi, thì nó cứ lên men âm ỉ ngày nọ qua ngày khác, chũng ta cũng nên nhớ: thức ăn càng ngon càng chóng chán, trái lại, lúa gạo không bao giờ là quốc yến nhưng ăn chẳng bao giờ chán. Có những tình yêu “ tầm tầm “ cũng vậy, nó không gây những cơn sốc làm chấn động làm bật gốc cả tâm hồn, nhưng lại âm ỉ mưa dầm thấm lâu, nó như “ cơm tẻ” ăn đều đều mỗi ngày, ăn mãi chẳng thấy chán và vừa nhịn cơm tẻ đến bữa thứ hai đã nhớ, bữa thứ ba thì xót ruột quá không thể nào chịu nổi.

Vậy thì tình yêu là thứ gì đây? Nó là một huyền diệu mà những người đã ghì xiết được trong tay chớ có đắc chí rằng ta có mãi mãi, bởi chỉ cần thiếu nuôi dưỡng, duy trì, và khao khát, lập tức tình yêu biến mất. Nuôi dưỡng tình yêu thế nào đây? Cứ ăn thốc ăn tháo ư? Cứ vòng tay dan mãi vòng eo ư? Được một hôm thì lập tức khao khát biến mất, vì càng uống no càng hết khát ! Bởi vì tình yêu cùng lúc cần cả ăn no cả gần khao khát. Và tình yêu cũng còn huyền nhiệm theo chiều ngược lại, mới đầu tưởng xa lạ ư, không cần đếm xỉa đến nhau ư, nhưng “ Lửa gần rơm lâu ngày sẽ bén” và bén lửa rơm thì âm ỉ lắm, vào rơm trên những mái nhà chính là vật dẫn cháy cả kinh thành, và có thể một ngày đôi tình nhân sẽ nói với nhau : “ Anh cứ tưởng em là một đống rơm vô cảm, vậy mà rút cục nó đã dần cháy cả đời anh trong ngọn lửa ngào ngạt hương cốm”.

Hôn nhân có tình yêu là điều tốt nhất, nhưng chớ có chủ quan lại kẻo dẫn đến một bi kịch tam vỡ cộng thêm vào gần 50% tan vỡ của nhân loại. Nhưng cũng đừng quá thờ ơ, than thân trách phận về thứ duyên lấy “người ta có thể”, hãy cứ “ chăm bón” đi, biết đâu tình yêu sẽ đến, từ cánh đồng chăn gối mọc lên một cây si đa tình không siết kể.